Kennisbank | Soorten vijvers

Soorten vijvers

Een vijver is vaak een mooie aanvulling in onze tuin. Sterker nog, velen vinden dat een waterpartij niet mag ontbreken in onze tuin. Indien men een vijver wil realiseren komt men voor een aantal keuzes te staan. Het is goed een aantal van deze aspecten van te voren door te nemen alvorens men gelijk een ontwerp maakt. Een aantal algemene vragen die men zich van te voren zou moeten stellen:

Wat wordt de functie van de waterpartij?
Komen er bewoners in en zo ja welke?
Wat is een goede plek voor de vijver?
Wordt het een natuurlijke look of juist een strak ontwerp?
Hoe groot, hoe diep?
Welke filtermethode?
Wat mag het allemaal gaan kosten?

Functie van de vijver

Uiteraard is de beoogde functie van de vijver van groot belang. Het bepaalt in grote mate het ontwerp van de vijver, de eisen aan de constructie, de diepte, de ligging en de filtermethode dat toegepast dient te worden. Al deze zaken zijn een vijver met planten heel anders dan die van een zwemvijver of een koivijver. Grofweg kan men de volgende soorten vijvers onderscheiden:

Plantenvijver / natuurlijke vijver
Koivijver
Formele vijver
Zwemvijver
Binnenvijver

Plantenvijver / Natuurlijke vijver

Andere benamingen voor de plantenvijver zijn tuinvijver, siervijver en natuurlijke vijver. Zoals de naam al verklapt staat in een plantenvijver de beplanting c

entraal. Om de grote verscheidenheid aan waterplanten een kans te geven in de vijver dient men rekening te houden met de diepte waarop de verschillende planten het best gedijen. Om dit te bereiken worden zogenoemde terrassen aangelegd. Bijvoorbeeld op 20cm, 40cm, 80cm en 100 cm diepte. Op deze manier kan men een grote verscheidenheid aan waterplanten plaatsen:
20 cm diepte: Moerasplanten
40 cm diepte: Waterplanten
60-80 cm diepte: Zuurstofplanten en Waterlelies
100-120 cm diepte: Grote waterleliesoorten

Plaatsing
De plaatsing van een plantenvijver is belangrijk. Men dient ervoor te zorgen dat de vijver minimaal voor de helft van de tijd in de zon ligt. De meeste waterplanten doen het niet goed bij onvoldoende zonlicht. Verder is het belangrijk dat er een zekere rust in de vijver heerst. Pas dus op met snelle stroming/circulatie in het water en grote fonteinen.

Filtering?
Een plantenvijver dat in balans is, hoeft niet gefilterd te worden. De planten zijn immers het filter. Zij halen de afvalstoffen van de vissen uit het water en zorgen voor de juiste waterwaardes. In dit geval volstaat een luchtpomp die voor wat extra zuurstof zorgt in de vijver en de vijver in de winter behoedt voor dicht vriezen.

Zijn de vijverbewoners zoals goudvissen en winden te talrijk en wil men er zeker van zijn dat het vijverwater zuiver blijft dan kan men voor een filtersysteem kiezen. In het algemeen geldt dat vissen zoals goudvissen, goudwindes en zonnebaars voor deze vijver het meest geschikt zijn.

Plantenfilters en koi...
Het is bijna vloeken in de kerk, maar indien men overweegt koi in de plantenvijver te plaatsen, dan dient men zeker rekening te houden met het feit dat koi grote vervuilers zijn. Het vijverwater dient veel intensiever gefilterd te worden. Bovendien zijn koi echte wroeters, De beplanting zal op een of andere manier beschermd moeten worden, bijvoorbeeld door keien op de manden te plaatsen. Ideaal zal het niet snel worden, koi in een plantenvijver…

Koivijver

De naam is al gevallen. Koi doet menig vijverliefhebber het hart sneller kloppen. Het zijn vaak prachtige vissen die goed gedijen in onze vijvers. Echter, men dient wel rekening te houden met een aantal zaken.

Koi zijn wroeters en planteneters (sommige zeggen alleseters en de kenner weet waarom…) Ze wroeten en vreten alles wat ze tegenkomen. Waterplanten hebben het dan ook slecht en overleven het niet zonder voorzorgsmaatregelen. De echte koi puristen hebben dan ook geen beplanting in de vijver. Zij willen liefst een zo helder mogelijk vijver waarbij men een zandkorrel op de bodem kan zien liggen.

Filteren van een koivijver is noodzaak
Koi zijn snelle groeiers en produceren veel afvalstoffen. Het is niet voor niks dat fabrikanten van filtersystemen vaak met twee maten meten als het op filtercapaciteit aankomt en de maximale grote van de vijver erbij vermeld wordt. Betreft het een koivijver? Dan mag u de maximale grootte van de vijver voor het betreffende filter vaak door twee delen… En dat is niet voor niets. Koi zijn zeer snelle groeiers en produceren veel afvalstoffen. Om het water gezond te houden is een grote filtercapaciteit nodig.

Filterlijn
Wil men een goede koivijver met gezond en helder water dan zal men een filterlijn moeten kiezen dat tenminste bestaat uit een mechanisch voorfilter, hoofdfilter en UV filter. In andere artikelen uit de kennisbank wordt uitvoerig op de verschillende mogelijkheden ingegaan.

Ontwerp
Koi houden niet van temperatuurschommelingen. Het is daarvoor dat een koivijver een minimale diepte dient te hebben van 150cm. Grote en abrupte temperatuurverschillen tussen dag en nacht worden op deze manier zoveel mogelijk voorkomen. Verder is het niet goed als de vijver de gehele dag in de zon of schaduw ligt. In het algemeen vind men half/half ideaal. Bij het ontwerp dient ook rekening gehouden te worden met de infrastructuur van leidingen. Veel voorkomend is een bodemdrain vanwaar het water naar de filterlijn stroomt.

De filterlijn kan vrij omvangrijk zijn, daar moet rekening mee gehouden worden bij het ontwerp van de vijver. Handig is de ruimte waar het filter komt te staan vlakbij de vijver te houden. Ook is het makkelij als bij het ontwerp al rekening wordt gehouden met elektriciteit en (riool)afvoer. Het water zal ook weer terug de vijver in gepompt worden. Dit kan onder de waterspiegel, of wil men juist een waterval? Wellicht dient het water eerst nog door een plantenfilter te gaan alvorens het de vijver in stroomt. Allemaal zaken die men in het ontwerp dient mee te nemen.

Opstaande rand
Koivijvers steken vaak een stuk boven h

et maaiveld uit. Er kan geen vuil in de vijver lopen na een flinke regenbui, men hoeft minder diep te graven, wat weer voordelig kan zijn in verband met een hoge grondwaterstand. De rand kan men zo afwerken dat er op gezeten kan worden en op deze manier dichtbij van de koi genieten. Populair materiaal om de vijverrand af tewerken zijn platte tegels of stenen (hardsteen). Ook hardhout was en is nog altijd een veelgebruikt materiaal.

Vijverraam
De opstaande rand maakt nog een andere hip verschijnsel mogelijk, namelijk dat van het vijverraam. Steeds vaker ziet men bij nieuwe koivijvers een raam aan de zijkant. En hoewel de echte koi puristen vinden dat koi van bovenaf gezien dienen te worden sluit een vijver venster dat uiteraard niet uit. Het is een fraai gezicht, de vissen van zij af te kunnen bekijken en bovendien stelt het de koi liefhebber in staat de koi goed te inspecteren.

Formele vijver

Tegenwoordig worden steeds meer formele vijvers aangelegd. Bij een formele vijver staan niet de vissen of de beplanting centraal, maar de tuin. De formele vijver wordt vaak meegenomen in het ontwerp van de tuin en zal een prominente, op voorhand berekende plaats krijgen. Het lijnenspel is hi

erbij belangrijk. Het belangrijkste kenmerk van dit type vijver is rust, het ruimtelijke effect en de soberheid. Vooral de strakke randafwerking van een formele vijver maakt deze vijver af.

De randen van formele vijvers worden vaak afgewerkt met hardsteen of hardhout De afwerking wordt op een muur of onderbouw langs de vijver vastgezet.

In een formele vijver hoeven niet persé planten of vissen uitgezet worden. Indien er weinig vissen e.d. voorkomen in de vijver kan men volstaan met een klein compact filter, bijvoorbeeld een drukfilter. Het is wel belangrijk dat het water in beweging is. De leidingen zullen dan wel netjes met behulp van een doorvoer door de wand gebracht moeten worden. Want slangen of leidingen die over een strakke rand liggen is geen gezicht en verpesten het effect van een formele vijver! Een goede voorbereiding en ontwerp is ook hier belangrijk.

In een formele vijver wordt ook vaak onderwater verlichting geplaatst. Hierdoor krijgt men een mooi effect en het geeft de ontwerptuin nog meer cachet.

Zwemvijver

Steeds populairder wordt de zwemvijver. Een zwemvijver in eigen tuin biedt men puur zwemplezier. Een zwemvijver bevat zuiver water zonder chloor of andere chemicaliën, zodat men heerlijk kan genieten van al het leven en schoonheid in de waterwereld in en om de vijver.

Het belangrijkste van een zwemvijver is de waterkwaliteit. Uiteraard dient het water zichtbaar schoon te zijn, het moet ten slotte uitnodigen tot een duik! Het water dient echter ook gezond te zijn. Met een uitgebalanceerd filtersysteem met UVC apparaat kunt u het water gedurende het hele jaar kerngezond houden, hierdoor kunt u volop en probleemloos genieten.

Ontwerp
Men kan ervoor kiesen uitsluitend met een filterlijn te werken om het water te zuiveren, maar de charme van een zwemvijver zit juist in het natuurlijke. Een zwemvijver bestaat derhalve bijna altijs uit twee delen: Een zwemgedeelte en een plantgedeelte.
Het zwemgedeelte is meestal tot ongeveer 1.60 mtr. diep. Dit omdat het water dan sneller door de zon wordt opgewarmd, en een grotere diepte meestal niet nodig is om te kunnen zwemmen. Dit gedeelte heeft meerdere afvoeren zoals:

Bodemdrains, deze voeren het vuil van de bodem af richting het filtersysteem. Er zijn speciale bodemdrains voor zwemvijvers die vlak zijn en tegen een stootje kunnen
Afvoeren aan de oppervlakte (skimmers ) die de drijvende vervuiling, zoals bladeren e.d., naar het filtersysteem afvoeren.

Plantenfilter
Een zwemvijver met plantenfilter kan op op twee verschillende manieren worden gebouwd. Een (gemetseld) zwemgedeelte met daaraan grenzend een plantgedeelte. Tussen het zwemgedeelte en het plantgedeelte staat een tussenwand. Deze tussenwand is vanaf de bodem van het zwemgedeelte tot 30-40 cm onder de waterspiegel opgetrokken. Hierdoor staan de planten van het zwemgedeelte gescheiden. Toch lijkt het één geheel wat het visueel zeer aantrekkelijk maakt.

Een andere manier is om de beplanting echt af te sluiten van het zwemgedeelte. Het zwemgedeelte wordt daarbij zo stijl mogelijk afgegraven of ook weer opgemetseld, maar nu tot aan de waterspiegel. Het gezuiverde water dat via het filtersysteem terug wordt gepompt, loopt eerst door een, meestal hoger gelegen, plantengedeelte of plantenvijver, alvorens het weer het zwemgedeelte inloopt. Hierdoor werkt het plantengedeelte ook als plantenfilter.

De vorm van een zwemvijver is divers, men kan zowel een formele als in een natuurlijke vorm ontwerpen.

Binnenvijver

Eer men hier als hobbyist aan begint, dient men zich een aantal keren achter de oren te krabben. Men moet met een aantal zaken goed rekening houden. Toch ziet men het vaak in (grotere) gebouwen. Deze zijn door professionals gerealiseerd. Speelt men toch met het idee een binnenvijver te realiseren dan hier een aantal algemene zaken waar men beslist rekening mee dient te houden:

Vloerbelasting
Hoe om te gaan met vocht
Voorkomen van stank
Geluidoverlast
Voldoende licht

Het dient aanbeveling vooral voor de eerste drie aspecten hier serieus mee om te gaan, vooral als de binnenvijver in het woongedeelte van een huis is of direct daaraan grenzend gesitueerd is. Men wil uiteraard niet met een verzakte vloer te maken krijgen of schimmelvorming door een te vochtige omgeving of stankoverlast. Dit zal het beoogde plezier van de binnenvijver geheel teniet doen. Al deze problemen zijn te tackelen, maar de realisering van een binnenvijver vereist extra aandacht in de ontwerpfase.

Conclusie

Er zijn mogelijkheden te over. Het uiteindelijke resultaat hangt voor een belangrijk deel af van de wensen en eisen die men heeft. Zoveel mensen, zoveel wensen zegt men niet voor niets. En men moet ook realistisch zijn, een nog onbesproken aspect is zeer belangrijk in het geheel: Het budget. Ai, dat is waar ook. Iedereen heeft een budget en men zal zich goed moeten (laten) informeren hoeveel een en ander gaat kosten. Dit zal naast alle andere wensen en eisen een zeer belangrijke factor zijn in de keuze die men maakt en het uiteindelijke resultaat!