Voorfilter
Voorfilters zijn mechanische filters en hebben als doel het ergste vuil uit het water te filteren alvorens het in de biologische filters komt. Hiermee wordt voorkomen dat de biologische filters snel verstoppen en steeds moeten worden schoongemaakt, wat de werking niet bevordert. Eigenlijk kan men stellen dat een goed voorfilter onontbeerlijk is voor een koivijver. De twee meest voorkomende voorfilters zijn de vortex en de zeeffilters.
Vortex filter
De vortex of draaikolkfilter is een cilindervormig filtervat met een trechtervormige onderkant. Het is een veeltoegepast voorfilter dat al jarenlang een zekere populariteit geniet bij veel koi hobbyisten. Zeker in combinatie met een meerkamerfilter zie je de vortex met grote regelmaat in een filterlijn opgesteld staan. Ook komt het nogal eens voor dat een vortex later wordt toegevoegd aan een betsaande filterlijn om de capaciteit te vergroten. Hoe vaak komt het niet voor dat een vijver steeds grotere bewoners krijgt en het bestaande filter niet meer volstaat? Door een vortex vóór het bestaande (meerkamer)filter te plaatsen, kan men de capaciteit van de gehele filterlijn met wel 30-40% vergroten!
De plaatsing
Een Vortex, kan zowel in gravity als ook inpompgevoede opstellinggeplaatst worden. Aansluiten kan rechtstreeks op de skimmer of bodemdrain(s) van de vijver. Dit, gecombineerd met bijvoorbeeld een meerkamerfilter, biedt een goede en bewezen totaaloplossing.
Werking
Het vijverwater komt aan de onderkant de vortex binnen en gaat er bovenaan weer uit. Het water wordt in feite zo gestuurd dat er een constante draaikolk ontstaat die er voor zorgt dat de zwaardere delen naar de bodem dalen. Onderaan de bodem is een aflaat gemonteerd zodat men regelmatig het bezonken vuil weg kan laten lopen. Een vortex filter werkt het best als het is aangesloten op één, twee of maximaal drie bodemdrains en wordt vaak geplaatst in gravity opstelling (systeem van de communicerende vaten). Dit wil zeggen dat de waterspiegel van de vijver gelijk is aan de waterspiegel van de vortex. Aan de bovenzijde stroomt het water vervolgens het biologische filter in. Dit kan bijvoorbeeld een meerkamerfilter zijn.
Soms is de vortex geïntegreerd met een meerkamerfilter. Het eerste compartiment is dan een ronde vortex
Let er op dat de diameter groot genoeg is. Kleine vortexen werken niet. Hoe groter hoe beter geldt hier. Een minimale diameter van 70cm moet worden aangehouden om teleurstellingen te voorkomen. Ook worden er wel eens borstels in de vortex geplaatst om de werking ervan te verhogen. Maar eigenlijk doet dit afbruik aan het principe. Dan kan men beter kiezen voor een meerkamerfilter met in het eerste compartiment borstels.
Om de vortex het werk zo goed mogelijk te laten doen dient men rekening te houden met de optimale doorstroming van vijverwater. Te weinig en de werking zal nihil zijn, te veel idem dito. De diameter van de vortex is bepalend voor het debiet aan water dat door de filter mag of moet stromen om een optimale werking te verkrijgen.
Als vuistregel kan men de volgende debieten aanhouden:
Vortex met diameter van 80cm: 6.000 liter per uur
Vortex met diameter van 100cm: 11.000 liter per uur
Vortex met diameter van 120cm: 18.000 liter per uur
Zeeffilter
De zeefbocht of Sieve filter is een veel voorkomend voorfilter. Het is een compacter alternatief voor de vortex. De zeeffilter mag zich verheugen in een grote populariteit, zowel als voorfilter voor meerkamerfilters als ook beadfilters. Vooral de laatste combinatie zien we tegenwoordig zeer veel.
Werking
Ruwweg: Het water valt door een gebogen zeer fijne zeef waardoor het zweefvuil boven op de zeef blijft liggen. Het water dat door de zeef gepasseerd is, wordt onmiddellijk weggepompt naar de biologische filter.
Maar er valt meer te zeggen over de werking van een modern zeeffilter. Het zeeffilter leidt het water over vele messcherpe driehoekige staafjes welke ten opzichte van elkaar gekanteld zijn en een spleet hebben van 200, 300 of 500 micron (1 micron = 0,001mm). Het water loopt tegen de scherpe kant van de driehoek aan waarbij de oppervlaktespanning van het water wordt gebroken. Het vuildeeltje wordt nu door hydrostatische werking van het zeefelement weggedrukt en uit het water getild. Voorts loopt het vuil over de scherpe kanten van de zeef naar beneden en ligt het 'op het droge'. Groot voordeel is dat men voorkomt dat vuil kan oplossen in het water zoals bij de vortex. Dit betekent minder ammoniak, minder nitriet, minder nitraat en daarmee een sterke rem op de algengroei.
Onder de zeef wordt het water verder gevoerd naar het biologische filter middels een pomp. Een groot verschil met de opstelling van de vortex. Bij de vortex loopt het water naar het volgende filter en wordt daarna pas met een pomp terug de vijver ingeleid. Bij het Zeeffilter is de pomp tussen het zeeffilter en het volgende filter in gesitueerd.
Hoe dan ook, bij beide varianten kan men volstaan met één pomp. Alleen de plaats van de pomp is anders.
Aan de hand van een tekeningetje nogmaals stap voor stap de werking toegelicht:
Een modern zeeffilter (Sieve) kan in zwaartekrachtopstelling
worden aangesloten. Het water en de vuildeeltjes komen binnen bij A en stijgen tot ze over de instelbare wand (B) vallen. Het water gaat vervolgens door de zeefbocht (C). Het vuil zakt naarmate er meer op komt te liggen steeds verder naar beneden waar het in een afvoergedeelte (D) komt te liggen. Bij de afvoer uitlaat (E) kan men een schuifafsluiter monteren om het vuil eenvoudig weg te spoelen met water.
Om er voor te zorgen dat het waterniveau in de opvangbak onder de zeefbocht niet te hoog of te laag komt te staan is het zeeffilter voorzien van een vlottersysteem (F) dat het binnenkomende water kan regelen. Om het vlottersysteem bij verschillende pompcapaciteiten te laten functioneren heeft het zeeffilter een in hoogte verstelbare wand (B) waar het water overheen moet vallen. Deze wand bepaald in principe het hoogteverschil (dus ook drukverschil) tussen de vijver en het zeeffilter.
De plaatsing
De wijze van filtreren is bij het zeeffilter volkomen onafhankelijk van de waterflow. Dit in tegenstelling tot veel andere systemen. De moderne Sieve filters kunnen eenvoudig als zwaartekrachtsysteem ingezet worden. Aansluiten kan rechtstreeks op de skimmer of bodemdrain(s) van de vijver. Dit, gecombineerd met bijvoorbeeld een beadfilter of meerkamerfilter, biedt een kleine totaaloplossing.
Filterlijn met een Zeeffilter in gravity opstelling als voorfilter
Bekende spelers op de markt
