Kennisbank | UV-unit

De UV-unit

De UV-unit wordt veel toegepast in (koi)vijvers. Vaak is het de laatste schakel in een filterlijn. De reden dat vijverbezitters UV-units inzetten is het bestrijden van groen water.

Het groene water wordt veroorzaakt door enorme hoeveelheden ééncellige algen die een keten vormen en het water groen kleuren. Dit is absoluut onschadelijk voor onze koi en zelfs goed voor de kleurontwikkeling maar het belemmert het zicht op onze juweeltjes in de vijver...

Een goede UV-unit in combinatie met een goed vijverfilter zorgt voor helder water.

Wat is UV-licht?

Tja, wat is UV-licht eigenlijk? Nu ontkomen we niet aan wat technische termen… UV staat voor Ultra Violet. UV-straling maakt deel uit van het elektromagnetisch spectrum; dit gaat van gammastraling en X-stralen aan de kortegolfzijde tot radiogolven aan de langegolfzijde. Hoe korter de golflengte, hoe groter de energie.

Ultraviolet licht is onzichtbaar. De golflengte van UV-licht bevindt zich tussen 10 en 400 nanometer. UV-C is een term die vaak terugkomt in de vijverwereld. UV-C bevindt zich tussen de 100 en 280 nanometer golflengte. Zichtbaar licht bevindt zich tussen 400 en 800 nanometer. Indien licht een golflengte heeft van boven de 800 nanometer spreekt men van infrarood licht.

In vroeger tijden wist men al dat UV-licht virussen kon vernietigen. Het UV-licht werd hiervoor dan ook gebruikt. Later ontdekte men dat het ook zweefalgen vernietigd. Bijkomend voordeel was dat dit al plaats vond bij een zeer korte contacttijd. Eerst werd de UV lamp al in de aquariumwereld gebruikt. Later is men het grootschalig in de vijverhobby gaan toepassen.

Werking:

Een UV-unit bevat één of meerdere lampen die in de meeste gevallen in een gesloten omhulsel gemonteerd zit. Omdat het UV licht alleen maar zijn uitwerking op alg heeft op enkele millimeters afstand, passeert het water op een afstand van 5 tot 10mm de UV lamp. Om dit te bewerkstelligen bevind de UV lamp zich in een kwartsbuis. Kwarts is het meest geschikte materiaal omdat het de meeste stralen doorlaat met een minimum aan verlies. Glas daarentegen breekt de UV-straling.

Hoe groter de intensiteit van de lamp en hoe langer de contacttijd, hoe beter de lamp zal werken. Overigens worden de nitrificerende bacteriën uit het filter niet gedood om de eenvoudige reden dat ze niet in contact komen met de lamp, maar in het filter verblijven.

De keten die zweefalgen vormen worden door UV-straling verbroken. Vervolgens zijn de algen niet meer in staat zich te handhaven of te vermeerderen. Het beste is dat de UV-lamp reeds aanwezig is bij het opstarten van de vijver. Als er eenmaal massaal zweefalgen in de vijver aanwezig zijn zal de UV-lamp een harde dobber hebben aan bestrijden ervan. Wellicht levert de UV-lamp in dit geval een verloren strijd.

De UV-lamp hoeft in de koude wintermaanden niet in werking te zijn. Het voorjaar, zomer en ook het najaar zijn de aangewezen jaargetijden voor een werkend UV filter. In het algemeen wordt geadviseerd de lamp van april tot oktober te laten werken.

Welke soorten UV lampen worden er gebuikt voor de (koi)vijvers?

Traditionele UV-C unit

De tradioditionele UV-C units bestaan uit een kunststof omhulsel met daarin een TL of PL lamp in een kwartsbuis gemonteerd. Het vijverwater stroomt door het UV filter en komt zo enkele seconden in contact met het UV-licht. Er zijn talloze uitvoeringen van dit type filter, zowel compact als grotere units, uitgevoerd met een enkele of met dubbele lampen met TL- of PL lampen.

RVS UV-C units
De RVS UV-C units zijn een doorontwikkeling van de traditionele kunststof units. RVS (Roest Vrij Staal) heeft een hoog reflecterende eigenschap en daardoor wordt de opbrengst en dus ook de werking van de UV lampen met circa 30-35% verbeterd.

UV-C Amalgaam
Voor grote opbrengsten wordt tegenwoordig amalgaam lampen gebruikt. Deze lampen hebben een meeropbrengst van zeker 50% ten opzichte van de traditionele UV lampen. Het is een duurdere optie, maar loont voor grotere vijvers. Deze lampen vindt men altijd terug in RVS uitvoeringen.

Dompel UVC lamp
Dompel UV-C lampen hebben één groot voordeel ten opzichte

van conventionele UV-C lampen: Geen weerstand! De lampen kunnen in filterbehuizingen worden gemonteerd zodat het water zonder weerstand langs kan stromen. Groot nadeel is dat de lamp onbeschermd is. Gezondheidsrisico’s liggen hier op de loer. UV-C straling is schadelijk voor de ogen! Gebruik derhalve altijd een UV-C veiligheidsbril of een schakelaar die de lamp automatisch uitschakelt als er toegang tot de lamp is!

Waar te plaasten?

De UV-unit is bij voorkeur de laatste schakel in de filterlijn. Het water passeert de UV-unit als laatste alvorens het terug de vijver in stroomt. Het plaatsen van de UV-unit als laatste schakel in de filterlijn heeft als voordeel dat het water reeds van de grootste verontreinigingen is ontdaan wat het verstoppen van de UV-unit zal voorkomen.

Een filteropstelling waarbij de UV-unit de laatste schakel in de filterlijn is

Het is handig bij de plaatsing van de UV-unit rekening te houden met het feit dat de lamp verwijderd kan worden voor onderhoud. Dit kan eenvoudig gerealiseerd worden door aan de voor- en achterzijde van de UV-unit een kogelkraan met 3/3 koppelingen te plaatsen. Nog beter is een bypass te maken zodat tijdens de wintermaanden er geen water door de UV-unit stroomt en deze ook niet kan vervuilen.

Welke UV-unit is geschikt voor mijn vijver?

Ten eerste dient bepaald te worden welk type UV-unit het beste in de filterlijn past. Vervolgens moet men bereken welke capaciteit de UV-lamp moet hebben. Gelukkig is dit eenvoudig uit te rekenen: In het algemeen wordt uitgegaan van 15 Watt sterkte per 5.000 liter vijverwater.. Voor RVS UV-units kan men rekenen met 8.000 liter per 15 Watt. Fabrikanten zijn vaak wat optimistischer.

Onderhoud UV lampen

UV lampen hebben niet het eeuwige leven. Sterker nog, na één jaar dient de lamp te worden vervangen. Fabrikanten spreken vaak 10.000 branduren, maar na ongeveer 7.000 branduren is de werking zodanig terug gelopen dat men de lamp beter kan vervangen.
In de praktijk komt dit neer op één jaar.

Het onderhoud van de UV-unit is van groot belang voor de correcte werking ervan. Het onderhoud kan bij voorkeur na het seizoen (winter) plaats vinden. Zoals aangeven verliest de UV-lamp haar werking na een jaar en kan het de zweefalgen niet meer vernietigen. De lamp moet dan vervangen worden. Tevens dient ook het kwartsglas goed schoongemaakt te worden. Ga voorzichtig te werk, het zijn teren buizen.

Bij het demonteren van de UV-unit is het hoogst aanbevolen de gebruiksaanwijzing goed te lezen en deze strikt op te volgen. In het algemeen kunnen we de volgende handelingen onderscheiden:

Schakel eerst de stroom uit!
Sluit de kogelkranen (indien aanwezig) voor en achter de UV-unit.
Neem de UV-unit in het geheel weg.
Verwijder dan de elektrische connectors van de lamp.
Schuif vervolgens de lamp voorzichtig uit de UV-unit.
Demonteer vervolgens de twee wartelmoeren, gevolgd door het verwijderen van de twee dichtingsringen.
Nu kan de kwartsbuis verwijdert worden.
Bij de montage ga je omgekeerd te werk.

Tips

UV-licht is schadelijk voor de ogen! Kijk dus nooit in de brandende lamp.
Zorg dat de UV-Unit op een handige plek wordt geinstalleerd zodat onderhoud makkelijk kan plaast vinden.
De Uv-unit dient bij voorkeur als laaste schakel in de filterlijn te worden opgenomen.
Als men overgaat tot medicijngebnruik in de vijver, dient men de UV-unit uit te schakelen. Ook nu is het een groot voordeel indien een bypass is gemonteerd!
De UV-unit zal kapot gaan indien er niet voldoende water door de unit stroomt. Zorg steeds voor stromend water door de UV-eenheid. Er zijn UV-units op de markt met een flow switch; deze schakelen automatisch uit bij onvoldoende waterdoorvoer.

Bekende en bewezen spelers op de markt